Fizjoterapia to dynamiczna dziedzina medycyny, która swoim oddziaływaniem obejmuje coraz to większe spektrum pacjentów. Obszarem zainteresowania terapeutów coraz częściej staje się szeroko pojęty aparat żucia. Diagnostyka i leczenie zespołów bólowych jamy ustnej i twarzy (ang. Orofacial Pain) na drodze współpracy interdyscyplinarnej pomiędzy stomatologami, lekarzami zajmującymi się problematyką bólu i fizjoterapeutami powoli staje się faktem w naszym kraju. Integracja stomatologii z fizjoterapią i wypracowanie wspólnych standardów postępowania u pacjentów z grupy zaburzeń czynnościowych narządu żucia (ang. TMD – Temporomandibular Disorders) jest jednym z niedalekich celów działalności naszego ośrodka. Ból ustno – twarzowy to ból odczuwany w okolicy jamy ustnej i/lub twarzy, który może być wywołany przez choroby lub zaburzenia struktur miejscowych, dysfunkcje układu nerwowego, czy w końcu może być przeniesiony ze struktur odległych (ból heterotopowy). Leczenie bólu twarzy jest w wielu krajach świata odrębną dziedziną stomatologii, a w kolejnych planowane jest utworzenie takiej specjalizacji.
Złożoność zespołów bólowych twarzy pogłębiona jest dodatkowo bliskim sąsiedztwem licznych struktur anatomicznych takich jak oczy, nos, uszy, język, zęby, zatoki, lokalne mięśnie i stawy skroniowo – żuchwowe. Każda z nich może być źródłem bólu twarzy, który jednocześnie może odnosić się do pobliskich struktur niepowiązanych. Nierzadko występuje skrzyżowane odniesienie pomiędzy bólami głowy, a innymi zespołami bólowymi twarzy.
Ból twarzy ma znacznie większy wpływ emocjonalny i psychologiczny, niż ból jakichkolwiek innych obszarów ciała. Ma wymiar wielopoziomowy poprzez wpływ na:
- żucie i połykanie- niezbędne do przeżycia
- mowę- funkcja komunikacyjna
- niewerbalne wyrażanie emocji
W związku z powyższym, oddziaływanie lecznicze na pacjenta z zaburzeniami aparatu żucia musi być wieloaspektowe i interdyscyplinarne. Kluczowe w tej sytuacji staje się podejście fizjoterapeutyczne. Obejmuje ono szereg obszarów:
- manualne i funkcjonalne usprawnianie stawów skroniowo – żuchwowych i tkanek miękkich przyległych;
- niwelację źródeł bólu heterotopowego w obrębie czaszki, odcinka szyjnego kręgosłupa, obręczy barkowej i innych pięter łańcucha biokinematycznego
- reedukację mechaniki oddychania w okolicy jamy ustnej i nosa oraz klatki piersiowej, podkreślając funkcję przepony
- odbudowę prawidłowego odruchu postawy
Niewątpliwie przyczynowe podejście do terapii dysfunkcji aparatu żucia i szeroko pojętego bólu twarzy, wymaga sięgania po różnorodne środki. Wielokrotnie niezbędnym staje się zastosowanie farmakoterapii i aparatu okluzyjnego, stąd tak pożądane jest otwarcie się na współpracę ze specjalizującym się w tym obszarze stomatologiem.