Uszkodzenia mięśniowe są najczęstszą formą urazów tkanek miękkich w sporcie, w piłce nożnej stanowią 31 % kontuzji i są przyczyną 27 % absencji zawodników.

Pod względem częstości uszkodzeń, wśród czterech głównych grup mięśniowych obejmujących ponad 90 % urazów to mięśnie kulszowo-goleniowe (dwugłowy uda, półbłoniasty i półścięgnisty) wykazują najwyższą częstość urazów aż 37 proc. Dla porównania przywodziciele – 23 %, mięsień czworoboczny – 19 %, a mięsień łydki – 13 %.

Badania elektromiograficzne powiązane z analizą chodu wykazały, że grupa kulszowo-goleniowa jest aktywna we wszystkich fazach biegu. We wczesnej fazie podparcia mięśnie służą do stabilizacji kolana, w fazie późnej – do wykonania propulsji, w fazie przenoszenia – do hamowania ruchu prostowania kolana i zginania biodra oraz zachowania równowagi. Uszkodzenia tej grupy w mechanizmie trakcyjnym zazwyczaj zachodzą na przejściu ścięgnowo-mięśniowym, gdzie koncentrują się siły trakcji.

Do typowego uszkodzenia mięśni, wchodzących w skład grupy tylnej mięśni uda, dochodzi podczas sprintu, w końcowej fazie wymachu kończyny, kiedy to mięsień przechodzi z pracy ekscentrycznej w koncentryczną (staw kolanowy zgięty w ok. 30°). Wśród innych aktywności mogących powodować uraz tej grupy mięśniowej, wymienia się gwałtowne zahamowania, zmiany tempa, a także kopnięcia.

 

 

Badania wykazały, że mięśnie kulszowo-goleniowe są mocno obciążane w końcowej fazie przeniesienia, gdyż pracują ekscentrycznie, celem pochłonięcia energii kinetycznej i spowolnienia ruchu kończyny dolnej. Szczytowe obciążenie mięśni i ścięgien występuje podczas końcowej fazy przenoszenia w cyklu sprintu, co sugeruje, że ta faza predysponuje do największego ryzyka urazu.

Czynnikami zwiększającymi wystąpienie kontuzji są:

  • mikrourazy mięśnia spowodowane intensywnym treningiem
  • zaburzony balans siły mięśniowej (pomiędzy prostownikami i zginaczami stawu kolanowego)
  • niewydolność mięśnia w skurczu ekscentrycznym
  • brak elastyczności mięśni
  • błędy treningowe
  • zmęczenie
  • zaburzenie koordynacji stabilizacji głębokiej
  • brak prawidłowej rozgrzewki przed aktywnością fizyczną
  • wcześniejszy uraz grupy tylnej mięśni uda

Wedug statystyk, spośród wszystkich czynników ryzyka, uprzedni ostry uraz grupy mięśni kulszowo-goleniowych był najsilniejszym czynnikiem ryzyka nawrotu. Zwiększa on bowiem to ryzyko od 2 do 6 razy.

Urazy grupy kulszowo-goleniowej charakteryzują się powolnym tempem regeneracji, długim powrotem do zdrowia i przede wszystkim – wysokim wskaźnikiem odnowienia urazu, stąd tak ważna jest odpowiednia rehabilitacja po urazie oraz dobranie odpowiedniego treningu skierowanego na wydolność ekscentryczną mięśnia.

Taki trening może zwiększać siłę w końcowym zakresie ruchów, prowadząc do ograniczenia ryzyka kolejnych urazów co sprawia, że należy go włączyć do procesu rehabilitacji w niewielkim obciążeniu już na początku okresu leczenia.