Staw skroniowo-żuchwowy, czyli staw łączący kość skroniową z żuchwą, stanowi jedyne połączenie ruchome kości czaszki. Dodatkowo jest to jedyny staw naszego organizmu, pracujący jednocześnie po obu stronach. Biomechanicznie zachodzą w nim zarówno ruchy ślizgowe, jak i zawiasowe, które muszą ściśle ze sobą współgrać.
Charakterystyczną strukturą stawu jest krążek stawowy, który dzieli staw na dwie części i zapewnia prawidłową ruchomość. Działa jak amortyzator oraz stanowi ruchomą panewkę, która podczas otwierania ust przesuwa do przodu głowę żuchwy z dołka stawowego na guzek stawowy.
Staw dodatkowo wzmocniony jest przez torebkę stawową. Stabilizowany z zewnątrz poprzez mięśnie i więzadła, które pracując harmonijnie pozwalają na prawidłowe ruchy żuchwy w trakcie mowy, żucia i innych czynności. Do najważniejszych struktur aktywnych stawu zaliczamy:
Więzadła:
- więzadło boczne
- więzadło klinowo-żuchwowe
- więzadło rylcowo-żuchwowe
Mięśnie:
- mięsień żwacz
- mięsień skroniowy
- mięsień skrzydłowy boczny
- mięsień skrzydłowy przyśrodkowy
Ruchy w stawie skroniowo-żuchwowym to ruchy zachodzące w trzech kierunkach:
- ruch unoszenia-opuszczania (depresja-elewacja)
- ruch wysuwania-cofania (protruzja-retruzja)
- ruch przesunięcia bocznego, tzw. ruchy żucia (lateroluzja)
Otwieranie ust można podzielić na 3 fazy:
I – od około 20-30 mm otwarcia ust
II – dalsze 20 mm otwarcia ust
III – dalsze 5-10 mm otwarcia ust
Jakie dolegliwości może nieść ze sobą staw najczęściej przez nas używany?
- przeskakiwanie stawów, dźwięki stawowe lub blokowanie podczas otwierania ust – szczególnie szerokie otwarcie jak np. przy ziewaniu,
- ograniczony zakres otwarcia ust:
| W warunkach prawidłowych przy maksymalnym otwarciu ust powinniśmy bez problemu włożyć do ust 3 środkowe palce w ustawieniu pionowym przy zgiętych stawach międzypaliczkowych. |
- zgrzytanie, zaciskanie zębów – bruksizm,
- zaobserwowane ścieranie zębów czy bóle zębów nieznanego pochodzenia,
- ból w okolicy stawu,
- bóle głowy, częste migreny, zawroty głowy,
- ból i ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym kręgosłupa,
- szumy uszne, ból ucha bez stanu zapalnego, przeskakujący dźwięk w uchu.
Najczęstsze przyczyny zaburzeń:
- STRES, który może prowadzić do zaciskania lub zgrzytania zębami – to z kolei do podwyższonego napięcia mięśni w obszarze twarzy i bólu,
- zaburzenia zgryzu, brak uzębienia, wady ortodontyczne,
- nieprawidłowe nawyki ustne: obgryzanie paznokci, skórek warg czy żucie gumy,
- urazy w obrębie twarzoczaszki, głowy oraz kręgosłupa szyjnego,
- nieprawidłowa postawa ciała.
LECZENIE
Prawidłowe leczenie powinno być poprzedzone wywiadem oraz dokładną diagnostyką, w celu znalezienia przyczyny problemu i jej eliminacji. Dlatego terapia uzależniona jest głównie od przyczyny występujących dolegliwości oraz powinna być dobrana indywidualnie dla każdego pacjenta. Kompleksowość leczenia polega również na współpracy ze stomatologiem, ortodontą czy psychologiem.
Szereg technik manualnych pozwala nam w pracy z pacjentem na uzyskanie zadowalających efektów takich jak:
- odciążenie bolesnej okolicy stawu,
- redukcji dźwięków stawowych,
- zwiększenie zakresu ruchomości w stawie,
- rozluźnienie przeciążonych mięśni,
- stabilizację danego segmentu ruchowego,
- korekcję postawy.
Jak wyglądają najczęstsze dolegliwości stawu skroniowo żuchwowego prezentuje poniższy film: